Około 1789 roku w Cork, w Irlandii, urodziła się Margaret Ann Bulkley (która później będzie znana jako lekarz James Miranda Barry, przedstawiający się po prostu jako Barry) jako drugie dziecko Jeremiasza i Mary-Ann (siostry malarza Jamesa Barry'ego). Jeremiasz pracował przy miejskiej wadze, dopóki antykatolickie resentymenty nie doprowadziły do zwolnienia go z pracy, co z kolei wpędziło go w długi, za które trafił do więzienia, zostawiając rodzinę bez środków do życia.
W pewnym momencie w rodzinie Bulkleyów pojawia się trzecie dziecko, Julianna, zaprezentowane jako siostra Margaret Ann, ale prawdopodobnie była to córka Margaret/Barry'ego, narodzona jako skutek gwałtu. Na ciele Barry'ego, gdy był już starcem/staruszką, zauważono ślady przebytej dawno temu ciąży.
Prawdopodobnie w wieku nastoletnim Margaret kształci się, by zostać guwernantką, ale w wyniku nieznanych bliżej okoliczności i - prawdopodobnie - przy pomocy jednego ze swoich nauczycieli (oraz własnej matki, Mary-Ann), trafia w męskim przebraniu na uczelnię medyczną, stając się Jamesem Mirandą Barrym, o którym będę opowiadać dalej. Czy Margaret była mężczyzną, urodzonym w ciele kobiety, czy tylko musiała żyć w przebraniu, by praktykować medycynę, nie jest wiadomo.
W 1809 roku Margaret/Barry wyjeżdża z matką do Edynburga, by zameldować się na tamtejszym uniwersytecie, przedstawiając swoją matkę jako swoją ciotkę, a siebie samego jako ukochanego siostrzeńca zmarłego już wuja malarza o tym samym, co on, imieniu - Jamesa Barry'ego.
Jako student uniwersytetu, Barry, mając delikatną urodę, brak zarostu i cienki głosik, był podejrzewany nie o bycie kobietą, ale o bycie młodszym, niż podaje - chłopcem przed osiągnięciem wieku dojrzewania. Z tego powodu, uczelnia chciała początkowo odrzucić jego prośbę o przyjęcie do szkoły, ale na szczęście Barry miał wpływowego protektora, Lorda Buchan, który przekonał senat uczelni, by go przyjęto.
W 1813 roku Barry kończy studia jako lekarz i zostaje lekarzem wojskowym.
Kariera Barry'ego szybko nabiera tempa. W 1816 roku ląduje z wojskiem w Cape Town i - znów dzięki protekcji Lorda Buchan - poznaje tam gubernatora Charlesa Somerseta, którego córkę leczy w sposób spektakularny i skuteczny, stając się potem przyjacielem rodziny i jego osobistym lekarzem. Pomaga to Barry'emu piąć się po szczeblach wojskowych. Szybko zaczyna nadzorować jednostkę wojskową, wprowadzając istotne zmiany w systemie dostarczania wody, higienie, czy poprawiając warunki życia niewolników, więźniów oraz odizolowanych od świata trędowatych (cóż, takie to były czasy...).
Barry przeprowadził też jedno z pierwszych cięć cesarskich, które zakończyły się sukcesem (tzn. przeżyła i matka, i dziecko). Dziecko to zostało ochrzczone na cześć lekarza jako James Barry Munnik i zostało później premierem Południowej Afryki.
Dzięki przyjaźni z gubernatorem, Barry mógł wygłaszać niepopularne opinie i wdrażać nowe rozwiązania, mimo krytyki płynącej z otoczenia, bo chroniła go protekcja wysoko postawionego przyjaciela.
W swojej wojskowej karierze Barry podróżuje na Mauritius, Jamajkę i wyspę Świętej Heleny. W międzyczasie umiera Somerset (w 1831 roku), a w 1840 roku Barry ląduje na wyspach Windwarda w pobliżu Indii, gdzie ma już ugruntowaną pozycję starszego lekarza wojskowego. Pięć lat później, chory na żółtą febrę, Barry bierze urlop zdrowotny i na krótko wraca do Anglii.
W 1846 roku Barry zaczyna leczyć na Malcie, gdzie zostaje przez chwilę bardzo nielubianą personą, ponieważ w lokalnym kościele siada na miejscu dla kleru, co jest tam poważnym naruszeniem zasad. W 1850 roku na Malcie wybucha epidemia cholery, po której wojsko przerzuca doktora Barry'ego na Korfu. Wkrótce potem spędza on urlop na Krymie (miał umiłowanie do wysp, prawda?), na którym chce wtedy pozostać, ale wojsko odmawia mu tam stanowiska, wysyłając go ostatecznie do Kanady, gdzie zostaje generalnym nadzorcą szpitali.
Wszędzie, gdzie przebywał Barry, miał kilka tematów, które - wedle relacji - zawsze były na jego celowniku: poprawa bytu więźniów czy niewolników, oraz innych ludzi, żyjących w tragicznych warunkach (jak mieszkańcy leprozoriów i innych tego typu placówek), czym się narażał lokalnym władzom, wielokrotnie będąc oskarżanym o ekstremalne poglądy; był przenoszony z miejsca na miejsce, bywał też aresztowany i uważany za dziwaka, bowiem jego poglądy na dietę i higienę wykraczały poza standardy epoki.
Barry był wegetarianinem i abstynentem, co budziło wtedy zdziwienie i politowanie. Uwielbiał też zwierzęta i miał ukochanego pudla o imieniu Psyche. Z ludźmi nie utrzymywał podobno bliższych kontaktów. Być może bał się, że może zostać zdemaskowany.
W 1859 roku Barry zostaje wysłany na przymusową emeryturę. Jest już wiekowym, schorowanym człowiekiem i dostaje posadę inspektora szpitali, na której ma spędzić resztę życia. Umiera na dyzenterię w 1865 roku.
Biologiczną płeć Barry'ego ujawniła po jego śmierci jego sprzątaczka, której odmówiono spłaty zaległych należności. Widać podglądała ona doktora, gdy u niego pracowała, bo doniosła o śladach przebytej dawno ciąży i innych anatomicznych szczegółach.
Za życia Barry bardzo skrupulatnie pilnował, by jego biologiczna płeć nie wyszła na jaw. Brytyjska armia nie wymagała od lekarzy badań lekarskich, więc mógł do niej wstąpić bez obaw. Była jednak osoba, która prawdopodobnie wiedziała o żeńskim ciele lekarza - był to nie kto inny, jak drogi gubernator Somerset. Istniały spekulacje, że te dwie osoby łączyło coś więcej, niż przyjaźń. Ich bliskość nie umknęła uwadze opinii publicznej. Musieli zachowywać się nieco zażylej, niż wypadało, bo padło na nich (w 1824 roku) oskarżenie o homoseksualizm (wówczas bardzo poważny zarzut). Somerset nigdy jednak nie zdradził tożsamości Barry'ego/Margaret.
Oczywiście wygląd i głos doktora były zauważane. Jego zniewieścienie było powodem do żartów, ale jego sposób bycia - jednoznacznie opisywany jako grubiański, nietaktowny i kłótliwy (zwłaszcza w tematach higieny i bytu ludzi, którymi się opiekował), traktowany był jako jednoznacznie męski (być może była to dla Barry'ego forma pokazania swojej "męskości", by nie budzić podejrzeń). Wiemy też, że się pojedynkował na pistolety (i wygrał!). Dla pacjentów jednak podobno był ujmującym i uprzejmym człowiekiem.
Podczas wojny krymskiej wdał się w sprzeczkę ze słynną pielęgniarką - Florence Nightingale, która po jego śmierci tak go wspominała (tłumaczenie moje):
Barry nigdy nie pozwalał nikomu wchodzić do pokoju, gdy się przebierał i nakazał, by w razie jego śmierci nie badać jego ciała, ale pochować go w tym ubraniu, w którym umarł, owiniętego w prześcieradło. I został pochowany tak jak chyba chciał - pod swoim męskim nazwiskiem, z tytułem wojskowym na nagrobku.
Nie mamy żadnych relacji z pierwszej ręki. Barry nie zostawił pamiętników, nie wiemy nic o jego życiu osobistym, bo całe życie pilnował, by jego tożsamość pozostawała w ukryciu. Wielka szkoda, bo jego opowieść mogłaby być absolutnie fascynująca. I warto o nim/niej pamiętać.
 |
| Autoportret wuja Mirandy/Barry'ego, Jamesa. |
W pewnym momencie w rodzinie Bulkleyów pojawia się trzecie dziecko, Julianna, zaprezentowane jako siostra Margaret Ann, ale prawdopodobnie była to córka Margaret/Barry'ego, narodzona jako skutek gwałtu. Na ciele Barry'ego, gdy był już starcem/staruszką, zauważono ślady przebytej dawno temu ciąży.
Prawdopodobnie w wieku nastoletnim Margaret kształci się, by zostać guwernantką, ale w wyniku nieznanych bliżej okoliczności i - prawdopodobnie - przy pomocy jednego ze swoich nauczycieli (oraz własnej matki, Mary-Ann), trafia w męskim przebraniu na uczelnię medyczną, stając się Jamesem Mirandą Barrym, o którym będę opowiadać dalej. Czy Margaret była mężczyzną, urodzonym w ciele kobiety, czy tylko musiała żyć w przebraniu, by praktykować medycynę, nie jest wiadomo.
 |
| Uniwersytet w Edynburgu. (źródło: Wikimedia Commons) |
W 1809 roku Margaret/Barry wyjeżdża z matką do Edynburga, by zameldować się na tamtejszym uniwersytecie, przedstawiając swoją matkę jako swoją ciotkę, a siebie samego jako ukochanego siostrzeńca zmarłego już wuja malarza o tym samym, co on, imieniu - Jamesa Barry'ego.
Jako student uniwersytetu, Barry, mając delikatną urodę, brak zarostu i cienki głosik, był podejrzewany nie o bycie kobietą, ale o bycie młodszym, niż podaje - chłopcem przed osiągnięciem wieku dojrzewania. Z tego powodu, uczelnia chciała początkowo odrzucić jego prośbę o przyjęcie do szkoły, ale na szczęście Barry miał wpływowego protektora, Lorda Buchan, który przekonał senat uczelni, by go przyjęto.
 |
| Barry/Margaret około 1820 roku. |
W 1813 roku Barry kończy studia jako lekarz i zostaje lekarzem wojskowym.
Kariera Barry'ego szybko nabiera tempa. W 1816 roku ląduje z wojskiem w Cape Town i - znów dzięki protekcji Lorda Buchan - poznaje tam gubernatora Charlesa Somerseta, którego córkę leczy w sposób spektakularny i skuteczny, stając się potem przyjacielem rodziny i jego osobistym lekarzem. Pomaga to Barry'emu piąć się po szczeblach wojskowych. Szybko zaczyna nadzorować jednostkę wojskową, wprowadzając istotne zmiany w systemie dostarczania wody, higienie, czy poprawiając warunki życia niewolników, więźniów oraz odizolowanych od świata trędowatych (cóż, takie to były czasy...).
 |
| Gubernator Charles Somerset |
Barry przeprowadził też jedno z pierwszych cięć cesarskich, które zakończyły się sukcesem (tzn. przeżyła i matka, i dziecko). Dziecko to zostało ochrzczone na cześć lekarza jako James Barry Munnik i zostało później premierem Południowej Afryki.
 |
| James Barry Munnik |
Dzięki przyjaźni z gubernatorem, Barry mógł wygłaszać niepopularne opinie i wdrażać nowe rozwiązania, mimo krytyki płynącej z otoczenia, bo chroniła go protekcja wysoko postawionego przyjaciela.
W swojej wojskowej karierze Barry podróżuje na Mauritius, Jamajkę i wyspę Świętej Heleny. W międzyczasie umiera Somerset (w 1831 roku), a w 1840 roku Barry ląduje na wyspach Windwarda w pobliżu Indii, gdzie ma już ugruntowaną pozycję starszego lekarza wojskowego. Pięć lat później, chory na żółtą febrę, Barry bierze urlop zdrowotny i na krótko wraca do Anglii.
W 1846 roku Barry zaczyna leczyć na Malcie, gdzie zostaje przez chwilę bardzo nielubianą personą, ponieważ w lokalnym kościele siada na miejscu dla kleru, co jest tam poważnym naruszeniem zasad. W 1850 roku na Malcie wybucha epidemia cholery, po której wojsko przerzuca doktora Barry'ego na Korfu. Wkrótce potem spędza on urlop na Krymie (miał umiłowanie do wysp, prawda?), na którym chce wtedy pozostać, ale wojsko odmawia mu tam stanowiska, wysyłając go ostatecznie do Kanady, gdzie zostaje generalnym nadzorcą szpitali.
Wszędzie, gdzie przebywał Barry, miał kilka tematów, które - wedle relacji - zawsze były na jego celowniku: poprawa bytu więźniów czy niewolników, oraz innych ludzi, żyjących w tragicznych warunkach (jak mieszkańcy leprozoriów i innych tego typu placówek), czym się narażał lokalnym władzom, wielokrotnie będąc oskarżanym o ekstremalne poglądy; był przenoszony z miejsca na miejsce, bywał też aresztowany i uważany za dziwaka, bowiem jego poglądy na dietę i higienę wykraczały poza standardy epoki.
 |
| Barry ze służącym w 1862 roku. |
Barry był wegetarianinem i abstynentem, co budziło wtedy zdziwienie i politowanie. Uwielbiał też zwierzęta i miał ukochanego pudla o imieniu Psyche. Z ludźmi nie utrzymywał podobno bliższych kontaktów. Być może bał się, że może zostać zdemaskowany.
W 1859 roku Barry zostaje wysłany na przymusową emeryturę. Jest już wiekowym, schorowanym człowiekiem i dostaje posadę inspektora szpitali, na której ma spędzić resztę życia. Umiera na dyzenterię w 1865 roku.
Biologiczną płeć Barry'ego ujawniła po jego śmierci jego sprzątaczka, której odmówiono spłaty zaległych należności. Widać podglądała ona doktora, gdy u niego pracowała, bo doniosła o śladach przebytej dawno ciąży i innych anatomicznych szczegółach.
 |
| Młody Barry w wojskowym mundurze. |
Za życia Barry bardzo skrupulatnie pilnował, by jego biologiczna płeć nie wyszła na jaw. Brytyjska armia nie wymagała od lekarzy badań lekarskich, więc mógł do niej wstąpić bez obaw. Była jednak osoba, która prawdopodobnie wiedziała o żeńskim ciele lekarza - był to nie kto inny, jak drogi gubernator Somerset. Istniały spekulacje, że te dwie osoby łączyło coś więcej, niż przyjaźń. Ich bliskość nie umknęła uwadze opinii publicznej. Musieli zachowywać się nieco zażylej, niż wypadało, bo padło na nich (w 1824 roku) oskarżenie o homoseksualizm (wówczas bardzo poważny zarzut). Somerset nigdy jednak nie zdradził tożsamości Barry'ego/Margaret.
Oczywiście wygląd i głos doktora były zauważane. Jego zniewieścienie było powodem do żartów, ale jego sposób bycia - jednoznacznie opisywany jako grubiański, nietaktowny i kłótliwy (zwłaszcza w tematach higieny i bytu ludzi, którymi się opiekował), traktowany był jako jednoznacznie męski (być może była to dla Barry'ego forma pokazania swojej "męskości", by nie budzić podejrzeń). Wiemy też, że się pojedynkował na pistolety (i wygrał!). Dla pacjentów jednak podobno był ujmującym i uprzejmym człowiekiem.
Podczas wojny krymskiej wdał się w sprzeczkę ze słynną pielęgniarką - Florence Nightingale, która po jego śmierci tak go wspominała (tłumaczenie moje):
"Nigdy w życiu nie spotkałam się za tak niehonorową, grubiańską przyganą - ja, która miała więcej w tym doświadczenia, niż jakakolwiek inna kobieta - niż ta, którą dostałam od Barry'ego, siedzącego na koniu, kiedy przechodziłam szpitalny skwer w moim czepku, który jako jedyny chronił mnie przed ostrym słońcem. Barry kazał mi, w trakcie łajania, stać pośród tłumu żołnierzy, sług, policjantów, etc., spośród których każdy z nich zachowywał się jak dżentelmen, podczas gdy Barry był brutalem. Gdy zmarł, powiedziano mi, że był kobietą. Ja mogę powiedzieć, że był najsurowszą osobą, jaką spotkałam."
 |
| Florence Nightingale |
Barry nigdy nie pozwalał nikomu wchodzić do pokoju, gdy się przebierał i nakazał, by w razie jego śmierci nie badać jego ciała, ale pochować go w tym ubraniu, w którym umarł, owiniętego w prześcieradło. I został pochowany tak jak chyba chciał - pod swoim męskim nazwiskiem, z tytułem wojskowym na nagrobku.
Nie mamy żadnych relacji z pierwszej ręki. Barry nie zostawił pamiętników, nie wiemy nic o jego życiu osobistym, bo całe życie pilnował, by jego tożsamość pozostawała w ukryciu. Wielka szkoda, bo jego opowieść mogłaby być absolutnie fascynująca. I warto o nim/niej pamiętać.
